लातूरकरांची ऐतिहासिक कलाकृती
.............................................
....................................................
मराठवाडा मागासलेला आहे, म्हणून या भागाला नेहमी हिणविलं जातं. परंतु वेळोवेळी मराठवाड्याने राजकारण, शिक्षण आणि सांस्कृतिक क्षेत्रात आपली गुणवता सिद्ध करून अटकेपार झेंडा फडकावला आहे. विकासाकडे वाटचाल करणारे लातूर शहर तर यामध्ये आघाडीवर आहे. लोकनेते विलासराव देशमुख यांचे सुपुत्र लोकप्रिय अभिनेते रितेश देशमुख हे चित्रपटनिर्मिती क्षेत्रात उतरले आहेत. त्यांनी पहिल्यांदाच बीपी (बालक-पालक) या चित्रपटाची निर्मिती केली, त्याला उदंड प्रतिसादही मिळाला. त्यानंतर पेशाने शिक्षक असलेले लातूरचे अझहर खान यांनी छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जीवन चरित्रावर ‘छत्रपती शिवाजी : द एम्परर ऑफ पीपल्स प्राईडङ्क हा अ‍ॅनिमेशनपट तयार करून सिनेजगतात एक वादळ निर्माण केले आहे. मराठीतील हा पहिलाच अ‍ॅनिमेशनपट ठरला आहे. गेल्या २५ वर्षांत महाराष्ट्रात केवळ पाच चित्रपट तयार झाले आहेत. ही खूप खर्चिक अशी बाब आहे. त्यामुळे अ‍ॅनिमेशनपट काढण्याचे धाडस सहसा कोणी करीत नाही. मात्र, लातूरकरांनी हे धाडस करून इतिहास घडविला आहे. अझहर खान हे लातूरमध्ये मॉरेल मल्टिपर्पज एज्युकेशन सोसायटीच्या माध्यमातून ज्ञानदानाचे काम करतात. त्यांनी आपल्या अमन अनम प्रॉडक्शनद्वारे त्यांच्या संस्थेतील अ‍ॅनिमेशनचे शिक्षक आणि विद्याथ्र्यांच्या कौशल्याचे सहकार्य घेऊन या ऐतिहासिक अ‍ॅनिमेशनपटाची निर्मिती केली. अझहर खान यांनी छत्रपती शिवरायांचा प्रेरणादायी इतिहास मांडला आहे. छत्रपती शिवराय महाराष्ट्राचे आराध्य दैवत आहे. एक आदर्श जाणता राजा म्हणून त्यांची ओळख भारत खंडात आहे. त्यांचा इतिहास आजपर्यंत कथा, कादंबèया आणि इतिहासाच्या पुस्तकातून मांडण्यात आला. काही बोटांवर मोजण्याइतपत चित्रपटही निघाले. मात्र, आतापर्यंत त्यांच्या चरित्रावर अ‍ॅनिमेशनपट कुणी तयार केला नव्हता. अ‍ॅनिमेशन qकवा कार्टून म्हटले की, लहान मुलांना लवकर आकर्षित करणारे माध्यम आहे. त्यामुळे छत्रपती शिवरायांची शौर्य कथा विद्याथ्र्यांसमोर मांडावी आणि मनोरंजनातून त्यांचे प्रबोधन व्हावे, कारण ज्यांना आपला इतिहास माहित असतो, तेच इतिहास घडवू शकतात, या उद्देशाने या चित्रपटाची निर्मिती केली असून, याचा निश्चितच विद्याथ्र्यांच्या जडणघडणीवर काहीअंशी चांगला परिणाम होईल, यात शंका नाही, असा विश्वास या अ‍ॅनिमेशनपटाचे निर्माते, दिग्दर्शक अजहर खान यांनी दैनिक एकमतशी बोलताना व्यक्त केला.
‘छत्रपती शिवाजीङ्क हा अ‍ॅनिमेशनपट बाल प्रेक्षकांसाठी जेवढा उद्बोधक आहे, तेवढाच मनोरंजक आणि वीररसाने परिपूर्ण असा चित्रपट आहे. मराठीसह qहदी, तामिळी, तेलुगू आणि इंग्रजी अशा पाच भाषांत तयार करण्यात आलेल्या या चित्रपटाची कथा, पटकथा आणि संवादही खान यांचेच आहेत. त्यांना जगमोहन कपूर, कार्तिकेय तिवारी आनंदqसग आदी नामवंत तज्ज्ञांनी सहकार्य केले आहे. या चित्रपटाला राम गौतम व कार्तिकेय तिवारी यांनी अप्रतिम असे संगीत दिले आहे. चित्रपटात सहा गाणी असून सुप्रसिद्ध गायक कैलास खेर, अमेय दाते, संजीवनी, जावेद अली, साधना सरगम आणि मधुश्री यांनी गायिली आहेत. त्यांच्या या गीतांनी प्रेक्षक मंत्रमुग्ध होतात. या चित्रपटाची पूर्णपणे डिजीटल टेक्नॉलॉजी आहे. या अ‍ॅनिमेशनपटाची रेंडरिंग जर्मनीहून करून आणली आहे. अतिशय महागड्या तंत्रज्ञांनाचा वापर करून चित्रपट आकर्षक आणि प्रभावी तयार करण्यात आला आहे. हा चित्रपट २ ऑगस्ट रोजी राज्यात प्रदर्शित झाला आणि पहिल्याच दिवशी शासनाने हा चित्रपट टॅक्स फ्री केला. त्यामुळे या चित्रपटाने गेल्या आठवड्यात ९६ टक्के व्यवसाय मिळविला आहे. याचा मला खूप अभिमान वाटतो, असेही खान यांनी सांगितले. मुंबई, पुण्यासह संपूर्ण महाराष्ट्रात या चित्रपटाला मोठा प्रतिसाद मिळत आहे. लातूरमध्ये पीव्हीआर आणि बिग सिनेमा या थिएटरमध्ये हा चित्रपट पाहण्यासाठी झुंबड उडालेली दिसून येत आहे. पुढील आठवड्यात ऑस्ट्रेलियातील सिडनी, मेलबर्न या प्रमुख शहरांतही हा चित्रपट प्रदर्शित होणार आहे.
या चित्रपटाच्या निर्मितीचे मोठे आव्हान होते. तथापि, लातूरकरांवर अपार प्रेम करून सर्वांनाच प्रोत्साहन देणारे आमचे प्रेरणास्थान माजी केंद्रीय मंत्री विलासराव देशमुख यांनी प्रारंभी मदतीचा हात आणि प्रेरणा दिल्याने चार वर्षांच्या अथक परिश्रमातून हे कार्य पूर्ण केले. या ऐतिहासिक कार्यामागे साहेबांचीच खरी प्रेरणा आहे. त्यामुळे हा अ‍ॅनिमेशनपट त्यांनाच समर्पित केला असल्याचे त्यांनी सांगितले.
यात शिवरायांच्या जन्मापूर्वीचा काळ, सामाजिक, भौगोलिक परिस्थिती, शिवरायांचा जन्म, बालपण ते शिवराज्याभिषेक असे प्रसंग घेतले असून, यामध्ये एकूण वेगवेगळे ५६ प्रसंग चितारले आहेत. यामध्ये सलग ११ लाख चित्र आहेत. चित्रपटातील रिमिक्सही खरोखरच अफलातून आहे.
या चित्रपटाची कथा लिहिताना कोणताही वाद ओढवून घेतलेला नाही. शासनाला जो छत्रपती शिवरायांचा इतिहास मान्य आहे, तोच इतिहास चितारण्यात आला आहे. शिवरायांचे कृषी धोरण, सीमा सुरक्षा, समुद्रीतट असे विविध विषयही हाताळले आहेत. अ‍ॅनिमेशन हे बालमनोरंजनाचे उत्तम साधन असल्याने आणि मुले शौर्यप्रिय असल्याने त्या माध्यमातून छत्रपती शिवरायांचा इतिहास कळावा, हा या चित्रपटाचा हेतू असल्याचा पुनरुच्चार अझहर खान यांनी केला. भारतीय घटनेचे शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवन चरित्रावर आधारित डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर द मॅन ऑफ सेंच्युरी या नावाने अ‍ॅनिमेशनपट तयार करण्यात येणार आहे. पुढील वर्षी जानेवारी-फेब्रुवारीत हा अ‍ॅनिमेशनपट प्रदर्शित होईल. त्यानंतर राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांच्या जीवनावर आधारित अ‍ॅनिमेशनपट तयार करण्याचा संकल्प असल्याचे निर्माता-दिग्दर्शक अजहर खान यांनी सांगितले.
बॉक्स..............
या अ‍ॅनिमेशनपटाची वैशिष्टये
*छत्रपती शिवाजी महाराजांवरील जगातला पहिला अ‍ॅनिमेशनपट.
* विद्याथ्र्यांनी विद्याथ्र्यांसाठी तयार करण्यात आलेला पहिलाच चित्रपट.
*लातूरसारख्या ग्रामीण भागातील शिक्षक, विद्याथ्र्यांची अ‍ॅनिमेशन तंत्रज्ञानामध्ये गरुडझेप.
*मराठीतील सर्वांत बिग बजेट चित्रपट.
*१३ चित्रपट चॅनलनी कव्हरस्टोरी बनविली.
*एकूण पाच भाषा मराठी, तेलुगू, इंग्रजी, तामिळ आणि qहदी भाषातून एकाचवेळी प्रदर्शित होणारा चित्रपट.
लोकनेते विलासराव देशमुख यांना समर्पित !
छत्रपती शिवरायांप्रमाणे माजी केंद्रीय मंत्री विलासराव देशमुख साहेबांनीही महाराष्ट्रात एक आदर्श राज्य करून दाखविले. ‘छत्रपती शिवाजीङ्क या अ‍ॅनिमेशनपटाला साहेबांचीच खरी प्रेरणा आहे. साहेबांनीच प्रोत्साहन आणि मदतीचा हात दिला म्हणूनच या चित्रपटाचा प्रकल्प पूर्ण होऊ शकला. साहेबांच्याच हस्ते या चित्रपटातील गाणी १९ फेब्रुवारी २०११ रोजी लॉन्चिग करण्यात आली. साहेबांच्याच संस्कारात वाढलो, मोठा झालो. वडिलांनी मला जन्म दिला आणि साहेबांनी मोठे केले. त्यामुळे हा अ‍ॅनिमेशनपट साहेबांनाच समर्पित केला आहे. शिवाय या चित्रपटासाठी आमदार अमित देशमुख आणि सुप्रसिद्ध अभिनेते रितेश देशमुख यांनीही वेळोवेळी हातभार लावला. त्यांचेही आभार मानतो, असे निर्माता-दिग्दर्शक अझहर खान यांनी भावूकपणे सांगितले.
लातूरकरांची भरारी सातासमुद्रापार...
शिवरायांवरील अ‍ॅनिमेशनपट ऑस्ट्रेलिया, न्यूझीलंडमध्येही प्रदर्शित होत आहे. त्यामुळे या माध्यमातून लातूरकरांनी सातासमुद्रापार भरारी घेतली आहे. त्यातच भारतीय घटनेचे शिल्पकार डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवन चरित्रावर आधारित डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर द मॅन ऑफ सेंच्युरी या नावाने अ‍ॅनिमेशनपट तयार करण्यात येणार आहे. पुढील वर्षी जानेवारी-फेब्रुवारीत हा अ‍ॅनिमेशनपट प्रदर्शित होईल. त्यानंतर राष्ट्रपिता महात्मा गांधी यांच्या जीवनावर आधारित अ‍ॅनिमेशनपट तयार करण्याचा संकल्प असल्याचेही निर्माता-दिग्दर्शक अजहर खान यांनी सांगितले. या माध्यमातूनही ते मोठी झेप घेऊ शकतात.
रितेश देशमुख यांच्या हस्ते प्रोमोचा शुभारंभ
६ जानेवारी २०१३ रोजी मुंबई येथे ‘छत्रपती शिवाजीङ्क या अ‍ॅनिमेशनपटाचा प्रोमो सुप्रसिद्ध बॉलिवूड अभिनेते रितेश विलासराव देशमुख यांच्या हस्ते लॉन्च करण्यात आला. यावेळी चित्रपटाचे पोस्टरचे प्रकाशन करण्यात आले. याप्रसंगी रितेश देशमुख यांनी लातूरचे दिग्दर्शक, निर्मात्यासह सर्व कलावंताचे कौतुक करून या चित्रपटाला शुभेच्छा दिल्या. निर्माता अझहर खान व त्यांच्या संपूर्ण टीमने त्यांचे आभार मानले.
अ‍ॅनिमेशनची ‘एबीसीडीङ्क माहित नसलेला दिग्दर्शक
‘छत्रपती शिवाजीङ्क या ऐतिहासिक चित्रपटाची निर्मिती आणि दिग्दर्शन करणारे अझहर खान हे जरी महाराष्ट्र इन्स्टिटयूट ऑफ फॅशन अ‍ॅण्ड इंटेरिअर आर्किटेक्चर महाविद्यालयाचे प्राचार्य असले तरी त्यांना चार वर्षांपूर्वी अ‍ॅनिमेशनची साधी एबीसीडी सुद्धा माहित नव्हती. परंतु त्यांनी आपल्या महाविद्यालयातील अ‍ॅनिमेशनच्या शिक्षकांकडून ते कौशल्य अवगत करून घेतले. आपण तज्ज्ञ नसलो तर त्याबाबत जाणकार मात्र आहोत, असे ते सांगतात.
चित्रपटाची रेंडरिंग जर्मनीत
या अ‍ॅनिमेशनपटाची रेंडरिंग ही जर्मनीतून करून आणली आहे. कारण अ‍ॅनिमेशनपटाची रेंडरिंग म्हणजे जे चित्र असतात, त्यांना उत्कृष्टरित्या पॉलिश करण्याचे तंत्रज्ञान आहे. हे तंत्रज्ञान भारतात केवळ मुंबईत आणि त्यानंतर स्वित्झर्र्लंंड आणि जर्मनीत उपलब्ध आहे. आपल्या देशात ही प्रक्रिया खूप महाग असल्याने चित्रपटाची रेंडरिंग जर्मनीतून करण्यात आली आहे.
अशी सूचली चित्रपट कथा
अझहर खान यांच्या शिक्षण संस्थेतील अ‍ॅनिमेशन अभ्यासक्रमाचे शिक्षण देणाèया शिक्षकांनी घोडे आणि हत्तीचे जिवंत चित्र संगणकाच्या स्क्रीनवर तयार केले आणि या चित्रातूनच अ‍ॅनिमेशनपट तयार करण्याची प्रेरणा घेऊन लातूरकर असलेल्या निर्माता, दिग्दर्शक अजहर खान यांनी महाराष्ट्राचे आराध्य दैवत असलेल्या छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्यावर अ‍ॅनिमेशनपट तयार करण्याचा निश्चय केला आणि चार वर्षांत त्यांनी हा आव्हानात्मक प्रकल्प पूर्ण करून अ‍ॅनिमेशनपटातून शिवरायांचे चरित्र मांडले.
- संपादन : शिवाजी कांबळे,मोबा ९०११३०८५८०
